Wat is ondervoeding?
In 2016 is de definitie van ondervoeding vastgelegd in het consensusstatement van ESPEN (European Society for Clinical Nutrition and Metabolism): ‘Ondervoeding is een acute of chronische toestand waarbij een tekort of disbalans van energie, eiwit en andere voedingsstoffen leidt tot meetbare, nadelige effecten of lichaamssamenstelling, functioneren en klinische resultaten’.
Ondervoeding: een groot probleem
Ondervoeding is een veelvoorkomend probleem in alle sectoren van de Nederlandse gezondheidszorg. Maar liefst één op de vier tot vijf patiënten in ziekenhuizen, zorginstellingen én de thuiszorg is ernstig ondervoed. Als we kijken naar de aanvragen die bij Sorgente worden ingediend, dan wordt bij x% van de aanvragen de indicatie ‘ondervoeding of een risico daarop’ ingevuld.
Gevolgen ondervoeding voor de patiënt
Ondervoeding heeft negatieve gevolgen voor de gezondheidstoestand van de patiënt. Het leidt onder andere tot langzamer herstel. Vooral kwetsbare ouderen, chronisch zieken, oncologische patiënten, patiënten die een grote operatie ondergaan én patiënten met een ernstig trauma behoren tot de risicogroep. Bij deze groep leidt onvoldoende inname van voedsel, ziekte, maar ook inactiviteit tot een afname in spiermassa. Het verlies van spiermassa is dan ook een belangrijk kenmerk van ondervoeding.
Hoe kun je ondervoeding vaststellen?
Om een juist behandelplan op te stellen moet ondervoeding eerst worden vastgesteld. In 2018 is er een wereldwijd geldende standaard geïntroduceerd. Deze aanpak wordt in Nederland gehanteerd en is vastgelegd in de richtlijn ondervoeding.
Het vaststellen van ondervoeding bestaat uit twee stappen:
- Stap 1: Stel (een risico op) ondervoeding vast door screening met een gevalideerd screeningsinstrument.
- Stap 2: Wanneer er sprake is van een verhoogd risico op ondervoeding moet worden vastgesteld of de patiënt werkelijk ondervoed is en in welke mate. Hiertoe zijn verschillende screeningsinstrumenten voorhanden. De keuze voor het instrument is afhankelijk van de zorgsector waarin de patiënt zich bevindt.
Bron: Richtlijn Ondervoeding, Hinke Kruizinga ea. januari 2019.
Meer weten?
Wil je meer weten over ondervoeding en de criteria voor het vaststellen ervan? Op de website van de Stuurgroep Ondervoeding vind je de laatste inzichten en richtlijnen.